جوش شیرین

بی‌کربنات سدیم یا جوش شیرین با فرمول NaHCO3 یکی از نمکهای سدیم در ترکیب با کربنیک اسید است که تنها یک هیدروژن اسیدی این ترکیب با سدیم جایگزین شده‌است. این ترکیب، بی‌بو و بی‌طعم است که کمی دارای خاصیت بازی است و به صورت پودر سپید یا بلورین است. بی‌کربنات جاذب رطوبت و بوگیر است.

این ترکیب ماده برای متخلخل کردن خمیر نان استفاده می‌شود و نیز برای کاهش اسید معده و درمان سوزش آن به کار می‌رود.
بی‌کربنات سدیم بیشتر به وسیلهٔ فرایند سالوی ساخته می‌شود که همان واکنش کلرید سدیم، آمونیاک و کربن دی‌اکسید در آب است که بی‌کربنات سدیم به صورت رسوب به دست آمده پس از صاف کردن و خشک کردن با حرارت به کربنات سدیم تبدیل خواهد شد. سالانه نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ تن جوش شیرین فرآوری می‌شود. (سال ۲۰۰۱) همچنین می‌توان با عبور دادن گاز از درون محلول جوشان کربنات سدیم خالص یا محلول هیدروکسید سدیم، بی‌کربنات سدیم را به شکل رسوب ته‌نشین شده به دست آورد.

ویژگی‌ها
جوش شیرین در آب یک آمفوتر است. یعنی در آب می‌تواند به عنوان اسید یا باز رفتار کند. رفتار اسیدی آن به سبب وجود هیدروژن در ترکیبش است که در صنایع مختلف به عنوان آزادکننده کاربرد دارد.

ویژگی‌های فیزیکی
جوش شیرین جامدی کریستالی و پودری شکل بوده که سفید رنگ و بی‌بو است. کمی مزه‌ی قلیایی می‌دهد و در درمان بالاتر از ۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به سدیم کربنات تجزیه می‌شود. سدیم بی کربنات در آب به خوبی و در استون و متانول کمی حل می‌شود. در اتانول نیز نامحلول است.

ویژگی‌های شیمیایی
سدیم بی کربنات ترکیبی آمفوتری است. محلول آبی آن تا حد بسیار کمی بازی بوده که ناشی از تشکیل کربنیک اسید و یون هیدروکسید است. از جوش شیرین می‌توان برای شست‌وشوی ناخالصی‌های اسیدی یک لیپید خام استفاده کرد تا نمونه‌ی خالص‌تری تولید شود. واکنش سدیم بی کربنات و یک اسید باعث تولید نمک و کربنیک اسید شده که به سرعت به کربن دی اکسید و آب تجزیه می‌شود.